Σε κάθε ηλικία η ζωγραφική είναι μια αναπαράσταση του κόσμου γύρω μας. Είναι ένα είδος επικοινωνίας του καλλιτέχνη ή του δημιουργού με το περιβάλλον του. Είναι η αποτύπωση των εντυπώσεών μας από τη ζωή και η μετάδοση μηνυμάτων στον περίγυρό μας. Ορισμένες φορές, γίνεται απλά η έκφραση του εσωτερικού μας κόσμου και το καταφύγιό μας σε μια εσωτερική συνομιλία με το εγώ μας.
Η παιδική ζωγραφική είναι αυθόρμητη, πλούσια σε χρώματα και σε σχήματα. Εκφράζει τον κόσμο όπως τον αντιλαμβάνονται τα παιδιά και γίνεται το μέσο έκφρασής τους και πολλές φορές, η άμεση και έμμεση επικοινωνία τους με τους μεγάλους.
Μέσα από τη ζωγραφιά ενός παιδιού διαφαίνεται η νοητική του υπόσταση, η γνωστική του λειτουργία, αλλά και η ψυχολογία του. Τα χρώματα, οι γραμμές και τα σχήματα γίνονται εργαλεία έκφρασης των εντυπώσεών του, των πραγμάτων που το ανησυχούν, που το προβληματίζουν, που το απασχολούν ή που το χαροποιούν και το κάνουν ευτυχισμένο. Δεν είναι τυχαίο που εδώ και δεκαετίες η παιδική ζωγραφική έχει αποτελέσει μέσο έρευνας της ψυχολογίας των παιδιών και οι ζωγραφιές τους, τρόπο εξήγησης ψυχολογικών καταστάσεων. Το παιδικό μυαλό βρίσκει γόνιμο έδαφος μέσα από την τόσο εύρωστη δημιουργικά διαδικασία της ζωγραφικής και πάνω στο χαρτί αποτυπώνεται κάθε πτυχή της προσωπικότητάς του και της ψυχολογίας του. Ακριβώς επειδή η παιδική έκφρασή σε όλες τις εκφάνσεις της δεν είναι επιτηδευμένη, μπορούμε να εξετάσουμε πολύ εύκολα τι κρύβεται πίσω από τα έντονα μοτίβα και τις γραμμές.
Η ζωγραφική όμως για ένα παιδί δεν είναι μόνο εργαλείο στα χέρια των ψυχολόγων. Η ίδια η διαδικασία της δημιουργίας είναι άκρως ευεργετική για την παιδική ψυχή. Δίνει στο παιδί φτερά στο όχημα της φαντασίας του, το αφήνει ελεύθερο να δώσει διέξοδο σε καταπιεσμένα συναισθήματα, του δίνει το έναυσμα να κυριαρχήσει πάνω στις σκέψεις του και να τις δώσει μορφή και σχήμα.
Η διαδικασία της ζωγραφικής ενώ απελευθερώνει την ψυχική διάθεση του παιδιού, ταυτόχρονα διαμορφώνει και το χαρακτήρα του, μιας και χρειάζεται μια ελάχιστη πειθαρχία και οργάνωση στο πως θα διαχειριστεί τόσο τα χρώματα, όσο και το χαρτί του. Η οργάνωση αυτή όμως των σχεδίων πάνω στο χαρτί έχει άμεση σχέση και με τη νοητική του κατάσταση. Η τρόπος που θα τοποθετήσει τα χρώματα και τις γραμμές, η σύνθεση που θα κάνει, έχει μαθηματικές βάσεις.
Η « ισορροπία» που θα έχει η ζωγραφιά, η τοποθέτησή της στο χώρο, οι χρωματικές εντάσεις, οι αποχρώσεις, οι γραμμές που διαπερνούν τη ζωγραφική επιφάνεια, είναι ψήγματα γεωμετρικής ματιάς και ικανότητας. Κάτι τέτοιο δεν είναι τυχαίο, καθώς η ζωγραφική, είτε μιλάμε για το ρεαλισμό της αναγέννησης, είτε μιλάμε για τους πίνακες του Jackson Pollock, είναι σε μεγάλο μέρος της μια μαθηματική διαδικασία. Συνεπώς μπορούμε να πούμε ότι η τέχνη είναι μια σύνδεση και με το « λογικό» μέρος του εγκεφάλου.
Η ενασχόληση λοιπόν με τη ζωγραφική, και κυρίως κατά την ηλικιακή ανάπτυξη του παιδιού εκπαιδεύει το μυαλό του στο να παρατηρεί και βελτιώνει τη γνωστική του διαδικασία. Έχει αποδειχτεί επιστημονικά ότι σε συνάρτηση με τα οφέλη αυτά οξύνονται οι νοητικές του λειτουργίες και κατά συνέπεια το παιδί έχει καλύτερη απόδοσή του στα υπόλοιπα μαθήματα του σχολείου.
Από όποια σκοπιά και να τη δούμε, η ζωγραφική παραμένει ένα μέσο έκφρασης του παιδιού μας και έχει όλα τα στοιχεία εκείνα που χαρακτηρίζουν ένα μικρό έργο τέχνης. Μια τέχνη που μπορεί κατά περιπτώσεις να μην απαντά σε υψηλούς στόχους και απαιτήσεις, είναι όμως ένα μοναδικό κομμάτι απόθεσης ψυχής στη ζωγραφική επιφάνεια, όσο μοναδικό είναι και κάθε παιδί.
Θεοδωρίδου Λιούμπα
Εικαστικός
Πτυχιούχος Ανωτάτης Σχολής Καλών Τεχνών Α.Π.Θ.
